Antikraak wonen kan tegen lage maandlasten en de gebouweigenaar hoeft zich geen zorgen te maken over verval of vandalisme: in de basis is antikraak een win-winsituatie. Toch pakt het ook weleens anders uit.
Antikraak werd bedacht in het Nederland van de jaren tachtig, toen vastgoedeigenaren zich zorgen maakten over krakers in hun panden. Voor een klein bedrag konden woningzoekenden intrekken, totdat het pand weer een andere bestemming kreeg. In plaats van een huurcontract, werd daarvoor een bruikleenovereenkomst gebruikt.
Die constructie werkt nog steeds zo en is niet vrij van kritiek. Zo wijdde De Groene Amsterdammer in 2014 een uitgebreid artikel aan de kwetsbare positie van antikrakers. Zonder huurrecht kun je immers moeiteloos op straat worden gezet. Controleurs die komen checken of het huis wel netjes genoeg is, zouden bovendien maling hebben aan je privacy.
'We proberen antikraak beter te reguleren'
Om zulke kwesties te voorkomen, werd in 2010 het Keurmerk Leegstandbeheer opgericht, waar naar schatting tussen de vijftienduizend en twintigduizend mensen gebruik van maken. "We hebben onder andere regels rondom een maximumvergoeding, een minimale opzegtermijn en het respecteren van privacy", vertelt directeur Gerlof Roubos. Eerder dit jaar nam hij vanwege onenigheid en onvrede afscheid van antikraakgigant Camelot. "Op die manier proberen we de sector beter te reguleren. We voorzien in een maatschappelijke behoefte. Sinds 2014 zien we eigenlijk geen misstanden meer voorbijkomen."
Vooral in die laatste opmerking kan de Bond Precaire Woonvormen zich niet vinden. "We zien wekelijks misstanden voorbijkomen", vertelt woordvoerder Abel Heijkamp. "Ook bij het keurmerk hebben mensen last van privacykwesties en regels zoals een verbod op het krijgen van kinderen. Onlangs zijn er weer tientallen mensen op straat gezet. Dat antikraak een oplossing zou zijn voor woningnood, vind ik een belachelijk argument. Je kunt mensen immers ook laten wonen mét huurrechten. Rechteloos wonen lijkt in ons land te zijn genormaliseerd."
Risico's van antikraak
Roubos legt uit dat Keurmerk Leegstandbeheer werkt met een onafhankelijke geschillencommissie. "Bij onze gecertificeerde leden kun je niet zomaar worden uitgezet", vertelt de directeur. "Maar een pand kan inderdaad een nieuwe bestemming krijgen. En dat er een opzegtermijn van 28 dagen is, hoort ook bij deze tak van sport. Je woont goedkoop, en daardoor kan het zo zijn dat je zonder huis komt te zitten."
"Per jaar doet onze klachtencommissie drie à vier uitspraken", vertelt de directeur. "Andere klachten berusten vaak op misverstanden, dus die los ik op via bemiddeling. Iedereen die een klacht heeft, vraag ik om dat bij ons te melden."
Antikraakbewoners moeten accepteren dat er soms controles worden uitgevoerd. Roubos: "Eigenaren willen dat hun pand netjes blijft, dus zijn er bijvoorbeeld regels rondom geluidsoverlast en drugsgebruik. Maar een bezoek wordt altijd ruim van tevoren aangekondigd."
De Bond Precaire Woonvormen vindt dat gedupeerde antikrakers hun rechten moeten claimen. "Wij raden aan om je binnen een huis of pand samen te organiseren", vertelt Heijkamp. "Maar verder vinden wij vooral dat er structureel iets moet veranderen. De nadelen van antikraak komen vooral terecht bij de mensen die toch al een zwakke en onzekere positie hebben. Het keurmerk voorkomt alleen maar dat er heldere sociale wetgeving komt, omdat het de schijn wekt dat alles is zoals het zou moeten zijn. Wij vinden dat antikraak afgeschaft moet worden."
Reactie plaatsen
Reacties